De rol van de accountant in crisistijd

De werkzaamheden van de accountant gaan gepaard met de steunpakketten die vanuit de overheid aan ondernemers beschikbaar zijn gesteld. Naast de reguliere werkzaamheden is de accountant druk bezig met het ondersteunen van haar klanten door onder andere aanvragen in te dienen voor regelingen zoals de TVL en de NOW. De vraag naar accountants blijft hierdoor groeien en op den duur kan de arbeidsmarkt dit niet meer bijhouden.Vooral de rol die de accountant speelt in de verantwoording van de NOW-regeling is onderwerp van discussie. Zo schreef het Financieel Dagblad een kritisch stuk en noemde de accountant “de gier die het laatste stukje vlees nog even komt weghalen”. Dit is een opmerking die veel accountants tegen de schenen schopt. Van de accountant wordt verwacht dat hij kritisch kijkt naar de verantwoording van de overheidssteun. De steun is namelijk afkomstig van belastinggeld en dient juist besteed te worden. Hier staat de maatschappelijke rol van de accountant centraal, die juist afgelopen jaren in opspraak was. De werkzaamheden die gepaard gaan met de verantwoording van de staatssteun staan los van de normale werkzaamheden die de accountant bij de klant dient uit te voeren en dienen in het belang van het maatschappelijk verkeer.

Waarom kunnen deze werkzaamheden niet even ‘’afgetikt’’ worden? Heel simpel. Wanneer een accountant zijn werk niet goed doet, kan de accountant via het tuchtrecht afgerekend worden. Daarnaast krijgen accountants te maken met een accountantsprotocol. De brancheorganisatie Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) heeft in samenwerking met het Ministerie van SWZ een protocol opgesteld, waarin de werkzaamheden van de NBA ingeschreven accountant en diepgang daarvan zijn beschreven. In de praktijk blijkt dat er veel onderdelen vanuit het protocol van de NBA op basis van professional judgement uitgevoerd moeten worden, omdat iedere organisatie een uniek karakter heeft en het onmogelijk is om iedere situatie vast te leggen in een protocol. Er is dus ruimte voor interpretatie, wat het complex maakt.

Daarnaast zorgt wet- en regelgeving, zoals Standaard 4400N, ervoor dat de derden verklaring in relatie tot de NOW als ‘aan assurance verwante opdracht’ wordt beschouwd en is hiermee een rapport van feitelijke bevindingen. Dit zorgt ervoor dat de NBA ingeschreven accountant meer werk heeft om aan deze regelgeving te voldoen en een groter risico loopt als hier niet aan wordt voldaan. De diepgang van het protocol van de NBA en de daarbij behorende standaarden, het unieke karakter van een organisatie en het dienen in het belang van het maatschappelijk verkeer, zorgt ervoor dat er kosten worden gemaakt voor het uitvoeren van deze controles door de NBA ingeschreven accountant.

Juist deze kosten die worden gemaakt aan een NBA ingeschreven accountant voor het uitvoeren van NOW-werkzaamheden leiden af en toe tot discussie, de kosten worden namelijk gefactureerd aan de ondernemer. Echter, in hoeverre is de ondernemer in staat deze factuur te betalen als hij genoodzaakt is om staatssteun aan te vragen? Staat de vergoeding die betaald moet worden aan een NBA ingeschreven accountant voor een derden verklaring in verhouding met de overheidssteun die is verkregen? In de praktijk blijkt dat veel ondernemers niet positief reageren op de factuur van de accountant. Ondernemers begrijpen echter dat er iets tegenover de uren van de accountant moeten staan, wanneer er volgens het NBA-protocol gewerkt is en alle nodige controles zijn uitgevoerd. De accountant dient namelijk in het publiekelijk belang, wat ook zijn prijs vergt. Verder ziet men in de praktijk dat de accountant de ondernemer tegemoet komt in de hoogte van de vergoeding.